Raz w roku każdy z nas powinien zrobić podstawowe analizy. Czy mamy właściwą ilość czerwonych i białych krwinek? A cholesterol, czy nie za wysoki? Czy w moczu nie występują niepotrzebne składniki?
Krew
Pobiera się na czczo, zwykle z żyły. Podstawowym badaniem jest morfologia. Określa liczbę krwinek czerwonych, białych i płytkowych w 1 mm1 krwi.
Czerwonych krwinek mężczyźni powinni mieć 5,4 min, kobiety – 4,8 min. Jeśli ich jest dużo mniej, zachodzi podejrzenie anemii. U kobiet, które mają obfite miesiączki, bywa ich zwykle zbyt mało.
Jeśli białych krwinek (leukocytów) mamy 4-7 tysięcy, to wynik jest prawidłowy. Większa liczba świadczy o stanie zapalnym. Powyżej 25 tysięcy lekarze podejrzewają białaczkę. Mniej niż 3-4 tysiące zdarza się w niektórych chorobach zakaźnych i zatruciach. Norma krwinek płytkowych wynosi 150-350 tysięcy.
Sprawdzamy jeszcze stężenie hemoglobiny: 16,0 – mężczyźni, 14,0 – kobiety. I wskaźnik hematokrytowy: 40-50 proc. – mężczyźni, 37-47 proc. – kobiety. OB, tzw. odczyn Biernackiego to mierzenie szybkości opadania komórek krwi. U ludzi zdrowych opadają wolno (2-6 mm/h). W niektórych chorobach (gruźlica, gościec, choroby zakaźne, nowotwory) prędkość wzrasta. Badanie stężenia cukru informuje, jak pracuje trzustka, odpowiedzialna za wytwarzanie insuliny. Nasycenie mocznikiem i ketonami – o funkcjonowaniu nerek, bilirubiną – o zdrowiu wątroby. Modne jest teraz badanie poziomu cholesterolu. Norma wynosi 180 mg. Podwyższony poziom cholesterolu sugeruje zmiany miażdżycowe. Znacznie obniżony może świadczyć o uszkodzeniu wątroby. Ale z cholesterolem nie jest tak prosto. Ma różne frakcje. Jedna z nich jest dobra, bo chroni przed zawałem. Jeśli występuje we właściwej proporcji do „złego” cholesterolu, nawet jeśli ten ostatni jest wysoki, nie trzeba wpadać w panikę. Pytajmy o to lekarza, nim wystraszymy się wysokiego cholesterolu.
Mocz
Do badania trzeba przygotować wyparzone naczynie. Dokładnie się podmyć. Pierwszą porcję moczu „tracimy” do sedesu, do naczynia oddajemy środkową. Kobiety nie mogą badać moczu w czasie i zaraz po menstruacji. Nie należy w przeddzień badania używać leków (poza insuliną).
Wyniki prawidłowe: barwa – żółta, przejrzystość – zupełna, ciężar właściwy – 1,002-1,030. Obecność cukru może świadczyć o cukrzycy, białka – o schorzeniach nerek, duże stężenie barwników żółciowych – o złej pracy wątroby.
Kał
Należy go badać w razie jakichkolwiek wątpliwości co do prawidłowego funkcjonowania wątroby, trzustki, przewodu pokarmowego. Także, gdy podejrzewamy obecność pasożytów. Zdarza się to często u dzieci, które „bez powodu” chudną, są blade i słabe. Analiza bakteriologiczna kału jest konieczna u pracowników restauracji, przemysłu i handlu spożywczego.