W celach leczniczych używane są kwiaty i owoce bzu czarnego, czasem także kora i korzeń.
Kwiaty czarnego bzu zawierają flawonoidy, kwasy wielofenolowe, kwasy organiczne, aminy, olejek eteryczny, garbniki, sole mineralne i nie wyodrębniony dotąd związek o działaniu napotnym.
Owoce — są bogate w antocyjany, garbniki, kwasy wielofenolowe, kwasy organiczne. Zawierają witaminę C i witaminy z grupy B, pektyny oraz ślady olejku eterycznego.
Działanie: kwiaty — moczopędne, napotne, wzmacniające naczynia; owoce — napotne, przeciwbólowe, rozwalniające.
Substancje czynne, zawarte w kwiatach bzu, zwiększają ilość wydalanego moczu, a z nim produktów przemiany materii. Powodują obfite pocenie się, co może być przydatne w leczeniu przeziębień i chorób przebiegających gorączkowo. Wyciągi z kwiatów czarnego bzu uszczelniają naczynia włosowate, zapobiegają ich nadmiernej łamliwości. Wyciągi z kwiatów czarnego bzu mogą być używane zewnętrznie do płukania gardła i jamy ustnej w przypadkach zapaleń i angin. Mogą być stosowane do przemywania spojówek w przypadkach zapaleń, oraz do kąpieli zdrowotnych i kosmetycznych.
Owoce, podobnie jak kwiaty, zwiększają ilość wydalanego moczu, mają działanie napotne. Są uważane za lek odtruwający, powodują bowiem łatwiejsze usuwanie toksyn oraz produktów ich przemiany z organizmu. Łagodne działanie przeczyszczające pozwala polecać te owoce ludziom w podeszłym wieku cierpiącym na zaparcia. Cenne jest działanie przeciwbólowe związków zawartych w owocach czarnego bzu, może z powodzeniem być wykorzystane w leczeniu rwy kulszowej, nerwobólu nerwu trójdzielnego, bólów zębów i migreny.
Owoce bzu mogą służyć do wyrobu konfitur i soków. Natomiast nic mogą być wykorzystywane do wyrobu win i wódek, ponieważ w procesach fermentacji powstają toksyczne frakcje alkoholi, które mogą spowodować wymioty i omdlenia.
Kora ma głównie działanie moczopędne. Od wieków była używana jako lek odchudzający.
Stosowanie
Kwiaty
Odwar z kwiatów —1 łyżkę suszonych kwiatów zalać i szklanką wody i gotować przez 5-10 minut w naczyniu bez przykrycia. Po ostudzeniu przecedzić i pić w 2-3 porcjach w ciągu dnia w przypadkach przeziębień, gryp.
Napar —1 łyżkę kwiatów zalać i szklanką wrzątku i odstawić na 15 minut pod przykryciem. Po przecedzeniu pić w 2-3 porcjach, używać do płukania ust, gardła lub przemywania spojówek oczu. W przypadku kataru i uczucia zatkanego nosa napar ten może być używany do inhalacji. Napary z kwiatów czarnego bzu pijemy tak w przypadkach zakażeń układu moczowego.
Świeże kwiaty czarnego bzu można dodawać do ciast i placków Suszone kwiaty bzu mogą być używane zamiast herbaty lub dodawane do mieszanek herbat ziołowych.
Owoce
Odwar — i łyżkę suszonych owoców zalać i szklanką wody i gotować przez 10-15 minut w naczyniach bez przykrycia. Pić 2-3 raz dziennie w razie bólu lub gdy zachodzi potrzeba t odwodnienia Odwarem tym można płukać usta przed wizytą u dentysty.
Okłady – owoce zalać wrzątkiem na 10 minut, odcedzić. Rozłożyć cienką warstwą na płótnie lub gazie, a następnie przyłożył na bolące miejsce. Okryć folią, następnie ręcznikiem, by dłużę zachować ciepło. Okład zdjąć po 30 min.
Kora
Odwar — 2 łyżki suszonej kory zalać 4 szklankami wody i gotować, aż zostanie połowa objętości. W celach odchudzających można pić codziennie wieczorem pół szklanki odwaru.
Bez czarny można łączyć z innymi ziołami np. z wywarem: rumianku do przemywania oczu lub płukania ust i gardła.