Przyswajanie cukru organizm zawdzięcza insulinie – hormonowi wytwarzanemu przez trzustkę. Gdy jest ono niedostateczne, bilans cukru staje się dodatni, co wywołuje groźną i uciążliwą chorobę.

Cukrzyca pojawić się może w każdym wieku, poprzedzona najczęściej tzw. stanem przed-cukrzycowym i cukrzycą utajoną, kiedy siły obronne organizmu same starają się wyrównać niedobór insuliny. Objawia się nadmiernym apetytem, ciągłym pragnieniem, częstym oddawaniem moczu. Objawy te ze szczególną ostrością występują u dzieci i młodych ludzi. W badaniu krwi na czczo widać wysokie stężenie glukozy. Podobne objawy, ale znacznie mniej wyraźne, ma cukrzyca u ludzi starszych. Nie zawsze pojawia się u nich zwiększenie glukozy we krwi. Z reguły natomiast (90 proc. przypadków) chorobie towarzyszy nadwaga.

Dlaczego?

Większość młodych cukrzyków to ludzie obarczeni dziedzicznie. Ich trzustka ma obniżoną zdolność do wytwarzania insuliny. Choroba rozwija się bardzo szybko. Po kilku tygodniach, a nawet dniach, nie leczona, prowadzi do tzw. śpiączki cukrzycowej, która może skończyć się śmiercią. Młodzi cukrzycy wymagają sztucznego uzupełniania niedoboru insuliny we krwi i powinni znajdować się pod stałą opieką lekarza. U ludzi starszych choroba ma najczęściej ścisły związek z wysokalorycznym i bogatym w tłuszcze odżywianiem. Również z uszkodzeniami trzustki.

Uwaga na śpiączkę!

Chory musi nieustannie dbać o zachowanie prawidłowego bilansu glukozy i insuliny w organizmie. Z jednej strony przestrzegać bardzo ścisłej diety. Z drugiej – systematycznie i odpowiednio regulować „dostawy” insuliny. Cały czas musi obserwować swoje samopoczucie, aby nie doprowadzić do „śpiączki cukrzycowej”.

Śpiączkę stosunkowo łatwo rozpoznać. Chory powoli traci przytomność, jest blady, tętno ma przyspieszone, ale coraz słabsze, oddech staje się głębszy i częstszy, z ust wyczuwa się zapach acetonu. Ratowanie musi odbywać się pod kontrolą lekarza. Pierwsza pomoc, jeżeli chory jest jeszcze przytomny, to podanie płynów, najlepiej wody mineralnej, i wezwanie lekarza, chyba że cukrzyk sam jest w stanie zrobić sobie zastrzyk z insuliny.

U ludzi młodych ryzyko gwałtownego przejścia w stan śpiączki jest większe (nie należy obojętnie mijać nieprzytomnych na ulicy).

U ludzi starszych śpiączka zdarza się rzadziej, ale jest bardzo niebezpieczna. Równocześnie choroba (przebiegająca często w sposób łagodny, niekiedy wręcz utajony) uszkadza głównie tętnice (miażdżyca), a także wzrok.

Jak z nią żyć?

Ważne, aby wykryć ją jak najwcześniej i leczyć. Jeśli potrzeba – podawać insulinę. Zachowywać szczupłą sylwetkę. Zawsze pilnować diety. Skreślić z diety cukier, miód, dżem, ciastka, lody itp. Cukry proste wchłaniają się błyskawicznie i trzustka nie nadąża produkować insuliny. Jeść jak najmniej, ale często. Nie bać się sportu i pracy fizycznej. Unikać długotrwałych napięć.